دانشنامه

دانشنامه چیست؟

همه آنچه باید درباره خبر جعلی بدانید در قالب مقالات و درسنامه‌ها «دانشنامه خبر جعلی» برای استفاده کاربران گردآوری و تدوین شده است.

علوم سیاسی

بررسی نقش اخبار جعلی در سیاست و حکمرانی

روانشناسی

بررسی اثرات روانی و خطاهای شناختی مرتبط با اخبار ناکارآمد و آشنایی با بهزیستی دیجیتال

علوم ارتباطات

تحلیل نقش رسانه و ساز و کارهای رسانه‌ای در گسترش یا مقابله با اخبار جعلی

علوم اجتماعی

مطالعه پیامدهای اجتماعی و فرهنگی مواجهه با اخبار جعلی

پویش ملی مواجهه با اخبار جعلی

ما باور داریم پویش ملی مواجهه با اخبار جعلی بستری است برای اراده و خواست جمعی همه افرادی که می‌خواهند در مقابل سیل سریع اخبار غلط و جعلی نقش آفرینی کنند و  جامعه را از پیامدهای آن مصون دارند.

این پویش با رویکرد پیشگیرانه و تمرکز بر فعالیت‌های آموزشی و ترویجی در قالب‌های تولیدات رسانه‌ای، برگزاری کارگاه‌ها و همایش‌های آموزشی و تولید محتوای مکتوب سعی‌ دارد تا در حد توان به ارتقاء فرهنگ کاربری و سواد فضای مجازی بپردازد.

 همچنین ایجاد هم‌افزایی میان سازمان‌ها، نهادها و گروه‌های اجتماعی را مسیر مناسبی برای بهبود کیفیت این فعالیت اجتماعی می‌دانیم.

هدف ما، ترسیم افق مشترک، تقویت حساسیت عمومی نسبت به اخبار جعلی و گسترش مسئولیت اجتماعی در قبال حقیقت و سلامت اطلاعات است؛ تا با همکاری یکدیگر بتوانیم سپری در برابر جریان‌های مخرب اطلاعاتی بسازیم. 

به‌منظور نیل به هداف بیان شده آماده‌سازی بسته‌های محتوایی در قالب‌های متنوع برای کنشگران اجتماعی یکی از فعالیت‌های این پویش است.

ما چه کار می کنیم

آموزش
در بخش آموزش با برگزاری طیف متنوعی از برنامه‌های ترویجی از دوره‌های‌ تربیت‌ راهنما‌ تا کارگاه‌ها و همایش‌‌های عمومی و نشست های اقتضائی را برگزار می کنیم.

پژوهش 
در بـــخش پـــــژوهش با بـــــررسی تازه‌ترین مقالات علمی و با لحاظ کردن مسایل فرهنگی و اجتماعی، دستاوردها را به شکل مقاله، کتاب ودستورالعمل در اختیار مخاطبین قرار دهیم.

تولیدات رسانه ای
در بــــخش‌ تـــــولیدات‌ رســــانه‌ای، محتوای آموزشی و ترویجی در قالب‌های متنوع، مـــانند مــوشن گرافی، کلیپ، اینفوگرافی و عکس نوشت به منظور انتشار در شبکه های اجتماعی تولید می کنیم.

هم‌افزایی کنشگران
معلمان،خبرنگاران،پژوهشگران و فعالان رسانه‌ای مهم‌ترین نقش در پاســداری از حـقیقت و ســلامت اطلاعــاتی در جــامعه را بر عهده دارند. فراهم سازی بستر تعامل این افراد مد نظر ماست.

آموزش

در این بخش با برگزاری طیف متنوعی از برنامه‌های آموزشی از دوره‌های تربیت راهنما تا دوره‌های موضوعی مخاطب محور، کارگاه‌های تخصصی، همایش‌های عمومی و نشست‌های اقتضائی با بروزترین رویکردهای آموزشی فرصتی برای یادگیری و تبادل تجربه فراهم می‌کنیم.

پژوهش 

در بخش پژوهش، تازه‌ترین مقالات و مطالعات جهانی را بررسی و ترجمه می‌کنیم و با بومی‌سازی آن‌ها، دستاوردها را به شکل مقاله، کتاب، دستورالعمل و کتاب‌کار در اختیار جامعه قرار می‌دهیم تا دانشی به‌روز و کاربردی برای مواجهه با خبر جعلی فراهم شود.

تولیدات رسانه ای

در بخش تولیدات رسانه‌ای، محتوای آموزشی و ترویجی در قالب‌های متنوع، از تحلیل اخبار و رویدادها تا آموزش‌های کاربردی، راستی‌آزمایی اخبار ، مسابقات و پویش‌های مجازی برای طیف‌های مختلف مخاطبان در بستر شبکه‌های اجتماعی و صدا و سیمای ملی و استانی تولید و منتشر می‌شوند.

شبکه سازی مدرسان

در پویش ملی مواجهه با خبر جعلی، باور داریم که معلمان، خبرنگاران، پژوهشگران و فعالان رسانه‌ای مهم‌ترین نقش در پاسداری از حقیقت و ارتقای سواد خبری جامعه را بر عهده دارند. به همین دلیل، با ایجاد یک شبکه پویا از کنشگران اجتماعی زمینه‌ای برای همکاری، هم‌افزایی و تبادل تجربه میان این گروه‌ها فراهم کرده‌ایم؛ شبکه‌ای که می‌تواند توان جامعه را برای رویارویی آگاهانه با اخبار جعلی تقویت کند.

ویترین

محصولات ما

کلاغ پرس

کلاغ‌پرس یک رویداد آموزشی-رقابتی نوآورانه است که با هدف تقویت مهارت‌های تفکر انتقادی، تحلیل رسانه‌ای و تولید محتوای خبری برای دانش‌آموزان دوره متوسطه طراحی شده است. این برنامه بخشی از پویش ملی مواجهه با اخبار جعلی به شمار می‌رود و با بهره‌گیری از رویکرد «واکسیناسیون شناختی» و «بازی‌کاری» (Gamification)، بستری جذاب، تعاملی و چالش‌برانگیز را برای یادگیری فراهم می‌کند.

ادامه مطلب …

بسته آموزش سواد خبری برای نوجوان

بسته‌ی آموزشی «نوجوان و سواد خبری» با محوریت یادگیری سواد خبری برای نوجوانان طراحی شده و شامل کتاب کار، فیلم آموزشی، کاربرگ عملی و اسلاید های تدریس است. این بسته ویژه‌ی معلمان، مربیان و فعالان تربیتی است و امکان تدریس به دو شیوه یادگیری همیارانه و آموزش مرسوم (ارائه معلم) را فراهم می‌کند.

ادامه مطلب …

اخبار جعلی ، تحلیل انتقادی و شیوه‌های شناسایی

این کتاب اثری پژوهشی و آموزشی است که به یکی از چالش‌های بزرگ عصر ارتباطات یعنی پدیده خبر جعلی می‌پردازد. این اثر با رویکردی روان‌شناختی، رسانه‌ای و اجتماعی نشان می‌دهد چرا انسان‌ها اخبار نادرست را باور می‌کنند، چه سازوکارهایی پشت تولید و انتشار آن‌هاست، و چگونه می‌توان در برابر این امواج اطلاعاتی مقاوم شد.

این کتاب با مثال‌های تاریخی و معاصر، از ماجرای «نیره الصباح» در جنگ خلیج فارس گرفته تا اخبار جعلی دوران کرونا و دیپ‌فیک‌ها، تصویری روشن از خطرات و پیامدهای این پدیده ارائه می‌دهد. همچنین راهکارهایی عملی برای تشخیص اخبار جعلی، افزایش سواد رسانه‌ای و تقویت تفکر انتقادی در اختیار خواننده قرار می‌دهد.

ادامه مطلب …

راهنمای تدریس مربی؛ شیوه مواجهه با خبر جعلی

این کتاب برای مدرسان و مربیان طراحی شده تا آموزش‌های ناظر به خبر جعلی را به شکل سازمان‌یافته و قابل استفاده در کلاس‌ها و کارگاه‌ها ارائه دهند. کتاب شامل ۲۶ سرفصل آموزشی در چهار محور آکادمیک علوم اجتماعی، علوم ارتباطات، علوم سیاسی و روانشناسی است. هر سرفصل شامل جزوه و درسنامه کاربردی، نمودار نقشه ذهنی، طرح درس آماده و منابع مرتبط است. یکی از ویژگی‌های کتاب، دسته‌بندی سرفصل‌ها بر اساس ۱۲ طیف مخاطب است تا مدرسان بتوانند با توجه به نوع مخاطب خود، مناسب‌ترین سرفصل‌ها را انتخاب و تدریس کنند. علاوه بر این، دسته‌بندی موضوعات زیر هر محور آکادمیک در قالب نمودارهای تصویری ارائه شده تا مسیر آموزش واضح و قابل استفاده باشد.

ادامه مطلب …

رمز ماندگاری اطلاعات نادرست؛ پردازش شناختی سوگیرنه و قطبی شدن

این کتاب به بررسی چرایی و چگونگی ماندگاری اطلاعات نادرست در ذهن افراد می‌پردازد و نشان می‌دهد چرا اصلاح و تکذیب خبرهای غلط اغلب بی‌اثر یا حتی معکوس عمل می‌کند. کتاب بر پایه نظریه‌های ارتباطات، روان‌شناسی اجتماعی و علوم شناختی نوشته شده و نمونه‌های تاریخی و معاصر از همه‌گیری‌های اطلاعات نادرست، به‌ویژه در زمینه سلامت و سیاست، را تحلیل می‌کند.

کتاب رمز ماندگاری اطلاعات نادرست؛ پردازش شناختی سوگیرانه و قطبی شدن به بررسی سازوکارهای روان‌شناختی و اجتماعی می‌پردازد که باعث می‌شوند اطلاعات نادرست در ذهن افراد تثبیت شود و حتی پس از ارائه اطلاعات صحیح همچنان اثرگذار باقی بماند.

ادامه مطلب …

فلسطین، زیر طیغ سانسور رسانه ها

درک جنگ رسانه‌ای تنها با نظریه‌ها و مفاهیم کلی امکان‌پذیر نیست؛ آنچه قدرت واقعی این پدیده را آشکار می‌سازد، مطالعه‌ی موردی است. بررسی نمونه‌های عینی از عملیات رسانه‌ای در بحران‌ها و منازعات، نشان می‌دهد چگونه روایت‌سازی، شایعه‌پراکنی یا تحریف واقعیت می‌تواند بر افکار عمومی، تصمیم‌گیری سیاسی و حتی نتایج میدان نبرد اثر بگذارد. مطالعه‌ی موردی به ما امکان می‌دهد راهبردها و تاکتیک‌های جنگ رسانه‌ای را از حالت انتزاعی خارج کرده و در قالب تجربه‌های واقعی بیاموزیم. این شیوه، پلی میان پژوهش نظری و عمل اجتماعی ایجاد می‌کند و ابزار تحلیل و مواجهه‌ی دقیق‌تری در اختیار پژوهشگران، سیاست‌گذاران و فعالان رسانه‌ای قرار می‌دهد.

ادامه مطلب …

زمینه های شناختی در باورپذیری اخبار جعلی

این کتاب با رویکردی علمی و روان‌شناختی، به بررسی سازوکارهای ذهنی و شناختی می‌پردازد که باعث می‌شوند افراد اخبار جعلی را باور کنند. اثر حاضر برای معلمان و مربیانی نوشته شده است که می‌خواهند مهارت‌های شناختی مخاطب خود را در برابر سیل اطلاعات نادرست بالا ببرند. کتاب علاوه بر توضیح مبانی نظری، راهکارهای عملی برای تقویت تفکر انتقادی و آموزش سواد رسانه‌ای ارائه می‌دهد.

کتاب زمینه‌های شناختی در باورپذیری اخبار جعلی به این پرسش اساسی می‌پردازد: چرا ذهن انسان تا این اندازه مستعد پذیرش و باور اخبار جعلی است؟ پاسخ در مجموعه‌ای از عوامل شناختی و روان‌شناختی نهفته است که این کتاب به شکلی مستند و مرحله‌به‌مرحله آن‌ها را توضیح می‌دهد.

ادامه مطلب …

سلبریتی و اخبار جعلی

کتاب «سلبریتی و خبر جعلی» اثری تحلیلی و چند وجهی درباره‌ی نقش افراد مشهور و اینفلوئنسرها در تولید، بازنشر و قربانی‌شدن در برابر اخبار جعلی است. این اثر نشان می‌دهد چگونه شهرت و نفوذ اجتماعی می‌تواند هم به ابزاری برای گسترش اطلاعات نادرست بدل شود و هم سدی در برابر آن. این کتاب با بررسی نمونه‌های واقعی و تازه از جهان، تأثیر فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی بر این روند را روشن می‌سازد. 

ادامه مطلب …

گولفند؛ بازی کارتی برای یادگیری سواد رسانه‌ای و شناسایی اخبار جعلی

بازی گولفند، از بازی جهانی و موفق Lamboozled، ایده گرفته، که یک بازی کارتی آموزشی در زمینه سواد رسانه‌ای است که توسط تیمی از پژوهشگران و طراحان آموزشی در دانشگاه کلمبیا طراحی و توسعه یافته و مورد تقدیر بسیاری از معلمان، پژوهشگران و فعالان حوزه آموزش رسانه‌ای در سراسر دنیا قرار گرفته است. این بازی با هدف آموزش مهارت‌های تحلیل اخبار و تشخیص اطلاعات نادرست به نوجوانان طراحی شده است.

ادامه مطلب …

فلش محتوای تدریس خبر جعلی

این فلش‌مموری یک بسته‌ی کامل و آماده‌ی استفاده است که برای آموزش سواد رسانه‌ای و به طور ویژه، اخبار جعلی طراحی شده است. محتواهای این بسته به گونه‌ای تهیه شده‌اند که برای گروه‌های مختلف مخاطب (از معلمان و دانش‌آموزان گرفته تا خبرنگاران و کنشگران اجتماعی) قابل استفاده و شخصی‌سازی باشند.

ادامه مطلب …

انتخابات و اخبار جعلی

کتاب «انتخابات و خبر جعلی» به بررسی پدیده‌ای می‌پردازد که امروزه از بزرگ‌ترین تهدیدها برای سلامت مردم سالاری و اعتماد عمومی به شمار می‌رود. اثر با رویکردی تحلیلی و مستند، نشان می‌دهد چگونه اخبار جعلی و به‌ویژه فناوری‌های نوین مانند دیپ‌فیک و هوش مصنوعی مولد می‌توانند فرآیندهای انتخاباتی را تحت‌تأثیر قرار دهند. این کتاب با مرور نمونه‌های واقعی از کشورهای مختلف، راهکارهایی برای مواجهه هوشمندانه با این بحران ارائه می‌کند.

ادامه مطلب …

اخبار جعلی؛ راهکارهای کاربردی و عملیاتی تشخیص و مقابله با آن

 

این کتاب به یکی از مسائل جدی و پرچالش جهان امروز می‌پردازد: اخبار جعلی. در این اثر تلاش شده تا با رویکردی کاربردی، هم مبانی نظری خبر جعلی و هم ابزارها و روش‌های عملی برای شناسایی و مقابله با آن ارائه شود. در فصل‌های مختلف، نمونه‌های عینی از اخبار جعلی در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بررسی و سپس تکنیک‌های تحلیل، نقد و تشخیص این اخبار آموزش داده می‌شود. کتاب برای مدرسان، مربیان، فعالان رسانه‌ای و دانشجویانی نوشته شده که می‌خواهند شناخت عمیق‌تری از سازوکار انتشار خبر جعلی پیدا کنند و در عین حال بتوانند روش‌های کارآمدی برای آموزش و مقابله با آن به کار گیرند. متن روان و مثال‌های متعدد باعث شده این اثر هم به‌عنوان یک منبع درسی و هم به‌عنوان یک راهنمای عملی در کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی قابل استفاده باشد.

ادامه مطلب…

تجربه بین‌الملل؛ مطالعه تطبیقی رویکرد دولت‌ها به اخبار جعلی

کتاب تجربه بین‌الملل (مطالعه تطبیقی رویکرد دولت‌ها به اخبار جعلی) با نگاهی تطبیقی و دقیق، رویکردهای مختلف دولت‌ها، از دموکراسی‌های غربی تا نظام‌های اقتدارگرا، در مواجهه با این پدیده را موشکافی می‌کند. اگر به دنبال درک ریشه‌های اخبار جعلی، تأثیرات مخرب آن بر امنیت ملی و جامعه، و راه‌حل‌های عملیاتی شده در سطح جهان هستید، این کتاب برای مناسب است.

این کتاب به شکلی سیستماتیک و با ساختاری منطقی، تجربیات ۱۲ کشور و نهاد بین‌المللی (اتحادیه اروپا، ناتو، چین، روسیه، کانادا، سنگاپور، نیجریه، مصر، امارات، آرژانتین، ترکیه) را در زمینه مقابله با اخبار جعلی بررسی می‌کند. محتوای کتاب صرفاً به بیان قوانین اکتفا نکرده، بلکه به تحلیل زمینه‌های سیاسی، اجتماعی و فناورانه هر کشور و انگیزه‌های پشت هر رویکرد می‌پردازد.

ادامه مطلب…

اساتید ما

اساتید همراه

به روایت آمار

همکاران ما

به روایت آمار

نگاهی به اعداد پویش ملی

تعداد مدرسین

0 +

تعداد فراگیران

0 +

رویداد برگزار شده

0 +

استان تحت پوشش

0

به این پویش اجتماعی بپیوندید

همکاری با ما