کلاغ پرس؛ بازی آموزی مواجهه با اخبار جعلی
کلاغپرس یک رویداد آموزشی-رقابتی نوآورانه است که با هدف تقویت مهارتهای تفکر انتقادی، تحلیل رسانهای و تولید محتوای خبری برای دانشآموزان دوره متوسطه طراحی شده است. این برنامه بخشی از پویش ملی مواجهه با اخبار جعلی به شمار میرود و با بهرهگیری از رویکرد «واکسیناسیون شناختی» و «بازیکاری» (Gamification)، بستری جذاب، تعاملی و چالشبرانگیز را برای یادگیری فراهم میکند.
در این رویداد، دانشآموزان در قالب تیمهای کوچک، با شرکت در کارگاههای آموزشی کوتاه و کارسوق تولید محتوای تصویری، مهارتهایی مانند تشخیص اخبار جعلی، استفاده از تکنیکهای اقناعی، روایتنویسی، سردبیری خبر و تدوین ویدئو را به شکلی عملی تجربه میکنند. در این برنامه، شرکتکنندگان در قالب گروههای کوچک، یک بسته خبری تصویری ۵ دقیقهای تولید میکنند و با مهارتهایی همچون ارزشیابی خبر، تکنیکهای اقناع، روایتنویسی و تدوین ویدئویی آشنا میشوند.
تعریف بازی کاری
بازیکاری(Gamification)، به معنای استفاده از عناصر و مکانیکهای بازی در زمینههای غیربازی برای ایجاد انگیزه، افزایش مشارکت و بهبود تجربه کاربر است. این رویکرد در حوزههای مختلف از جمله آموزش، بازاریابی، مدیریت پروژه، سلامت و توسعه فردی به کار گرفته میشود و هدف آن ایجاد محیطی جذابتر برای دستیابی به اهداف مشخص است.
امروزه آموزش مستقیم برای نوجوانان چندان جذاب نیست. کلاغپرس با ایجاد فضای کارسوق (Hackathon)، یادگیری را به تجربهای گروهی، عملی و شاد تبدیل میکند. در این فرایند، نوجوانان نهتنها مهارتهای رسانهای میآموزند، بلکه با اصول عملیات روانی و روشهای اثرگذاری رسانهها نیز آشنا میشوند تا در آینده در برابر اخبار جعلی مقاومتر باشند.
🔹 کلاغپرس؛ جایی که آموزش، رقابت و سرگرمی در کنار هم قرار میگیرند تا نسل جوان با چشم بازتری به دنیای رسانه نگاه کند.
عناصر اصلی بازیکاری در کلاغ پرس:
- امتیازدهی: پیشرفت گامبهگام با کسب امتیاز
- رتبهبندی: ایجاد رقابت سالم بین تیمها
- چالش و مأموریت: وظایف کوچک برای رسیدن به هدف نهایی
- پاداش: جوایز مادی یا نمادین برای بهترینها
- تعامل اجتماعی: همکاری و رقابت گروهی برای افزایش انگیزه
چرا کلاغپرس؟
- آشنایی با روشهای تشخیص اخبار جعلی و انگیزههای پشت آنها
- یادگیری تکنیکهای اقناع و روایتنویسی رسانهای
- تقویت مهارتهای تولید محتوای ویدئویی و خبری
- پرورش توانمندیهای ارتباطی، کار گروهی و حل مسئله
- بستری برای کشف استعدادهای رسانهای و شکلگیری شبکههای دانشآموزی
کلیت مسابقه:
تولید یک باکس خبری تصویری 5 دقیقهای به کمک:
- هیئت تحریریه
- سردبیر
- مجری (مجریان)
- فیلم بردار
- تدوینگر
اهداف رویداد:
- آموزش مهارتهای تجزیه وتحلیل اطلاعات برای تشخیص اخبار صحیح از اخبار جعلی به نوجوانان
- آشنایی با تکنیک های اقناعی، ارزش های خبری و فرایند های تولید اخبار
- شناخت انگیزه و اهداف تولیدکنندگان اخبار جعلی
- ایجاد فضای تعاملی با هدف تشویق نوجوانان به همکاری، و حل مسئله بهصورت گروهی کند
- تقویت مهارتهای تولید محتوای تصویری و تدوین خبری
- شناسایی و پرورش استعدادهای مرتبط با حوزه رسانه و تولید محتوا.

کلاغ پرس چگونه برگزار میشود؟
این رویداد در ۵ بخش اصلی طی ۳ ساعت (۲۰۰ دقیقه) برگزار میشود:
تقسیمبندی گروهی (۲۰ دقیقه):
گروههای ۵ تا ۷ نفره با ترکیب مهارتهای متنوع (نویسنده، مجری، تدوینگر و…) تشکیل میشوند.
هر گروه دارای ۵ رکن کلیدی است: سردبیر، مجری، تصویربردار، تدوینگر، مدیر گروه تحریریه.
کارگاههای آموزشیِ اقناعی (۹۵ دقیقه):
تکنیکهای اقناع (۲۰ دقیقه): آشنایی با مفاهیم اقناع و تحلیل نمونههای رسانهای.
ارزشهای خبری و سردبیری (۳۰ دقیقه): شناخت عناصر مهم در انتخاب و اولویتبندی خبر.
تولید و تدوین با موبایل (۴۵ دقیقه): آموزش اصول تصویربرداری، تدوین و استفاده از نرمافزارهای کاربردی.
تولید و مسابقه (۶۰ دقیقه):
هر گروه با انتخاب یک سوژه، طراحی سناریو، بهکارگیری تکنیکهای اقناعی و روایتنویسی، یک خبر نمایشی ساختگی تولید میکند.
موضوعات میتوانند برگرفته از اخبار روز، شایعات، مسائل اجتماعی یا حتی اختراعات خیالی باشند.
ارزیابی و داوری (۳۰ دقیقه):
داوران بستههای خبری را بر اساس معیارهای زیر ارزیابی میکنند:دقت در انتخاب سوژه و دروازهبانی خبر (۲۰ امتیاز)
روایتنویسی هوشمندانه (۲۰)
استفاده خلاقانه از تکنیکهای اقناع (۲۰)
سبک اجرا و جذابیت بصری (۲۰)
کیفیت فنی تدوین و صداگذاری (۲۰)
اختتامیه و تقدیر:
اعلام نتایج و اهدای جوایز به گروههای برتر.
معرفی شبکه کنشگری دانشآموزی و جذب افراد مستعد.
ایجاد فضای شاد برای عکس یادگاری و مشارکت پایدار.
معيارهای امتیازدهی
- انتخاب دقیق اخبار سوژه و اتفاقات دروازه بانی خبر ۲۰ امتیاز
- رعایت هوشمندانه اصول عملیات روانی و اقناع ۲۰ امتیاز
- استفاده به جا از تکنیکهای عملیات روانی و اقناع ۲۰ امتیاز
- جذابیت و خلاقیت در سبک اجرای خبر و بیان مجری ۲۰ امتیاز
- فیلمبرداری، صدابرداری، صداگذاری و تدوین زیبا و خلاق ۲۰ امتیاز
پایه و اساس بازی: عملیات روانی
اکثر عملیات های روانی به وسیله خبرگزاری ها و رسانه های خبری و ادمین های شبکه های اجتماعی مدیریت میشود و تضعیف روحیه یا تغییر فکر و باورهای بدنه جامعه هدف اصلی آن به شمار می آید، برخلاف عملیات نظامی که هدف غلبه بر حریف است.
اصول عملیات روانی
ا. بی طرف آزاد و خیرخواه جلوه دادن برای اعتمادسازی: مثلا استفاده از ۷۰ خبر سفید و واقعی، ۲۰ خبر خاکستری و غیر موثق، ۱۰ خبر سیاه و کاملا دروغ
۲ . استفاده از ادبیات و گفتمان نرم و هوشمندانه: مثلا استفاده از مجریان هم زبان و هم وطن جامعه هدف، بهره گیری از زبان ادبیات و فرهنگ جامعه هدف و نقض نکردن یکباره خطوط قرمز و حساس جامعه هدف
3. بهره برداری و موج سواری بر روی اتفاقات ویژه مثل انتخابات ها، اجرای طرح های بزرگ ملی، نارضایتیهای اجتماعی، اعتراضات مردمی.
۴ . پرستیژ و قدرت نمایی از خود مثل: نمایش فرهنگ بالای اجتماعی، قدرت اقتصادی و رفاه اجتماعی با نشان دادن تفریحات و سبک زندگی مردم .
تکنیکهای عملیات روانی
از بین تکنیک های مختلف عکلیات روانی، 9 تکنیک محوری ویژه این کارسوق انتخاب گردید
- دروغ بزرگ
- اسطوره سازی
- بزرگ نمایی و برجسته سازی
- تعمیم هدفمند
- پوشش های برشی و جهت دار
- پوشش های ناقص و خنثی
- القاء ( تلقين)
- قرینه سازی
- تسری دادن
مشاهده کامل تکنیکهای عملیات روانی مورد استفاده در این بازی:
رویداد کلاغپرس قابلیت اجرا بهصورت متمرکز یا غیرمتمرکز (در بازهی ۲ تا ۳ هفته) را دارد و میتوان در فواصل زمانی، زمانهایی را برای استراحت در نظر گرفت.
این تجربه میتواند نقطهی آغاز شکلگیری درک انتقادی از اخبار، توانمندی در روایتسازی رسانهای و ورود فعالانه نوجوانان به عرصهی سواد رسانهای و تفکر نقادانه باشد.
در ادامه بوم طراحی شده متناسب با این بازیکاری را با هم مشاهده میکنیم:


منابع پشتیبان علمی این رویداد:
- چکیده مقاله: شیوه خلاقانه در واکسیناسیون خبر جعلی: مطالعه موردی بازی اخبار بد
- چکیده مقاله: مایه کوبی در برابر اخبار جعلی: بازی اخبار بد
علاقهمند به اجرای این محتوا در شهر خود هستید؟
ما از مشارکت شما استقبال میکنیم.
برای دریافت مستندات تکمیلی (اسلاید، فیلم های راهنما و فیلم های اموزشی و…) به صفحه همکاری با پویش بروید.