گزارش فعالیت‌های پویش ملی مواجهه با خبر جعلی در استان سیستان و بلوچستان
در سال‌های اخیر، مسئله اخبار جعلی و تاثیرات منفی آن بر جوامع و تصمیم‌گیری‌های اجتماعی به یکی از دغدغه‌های بزرگ جهانی تبدیل شده است. این اخبار نه تنها می‌توانند آگاهی عمومی را دچار بحران کنند، بلکه بر اعتماد اجتماعی، امنیت و سلامت روانی افراد نیز تاثیرگذارند. در همین راستا، استان سیستان و بلوچستان نیز از این چالش مستثنی نبوده و در سال 1403 برنامه‌هایی تحت عنوان پویش مواجهه با اخبار جعلی توسط فعالین پویش ملی با مسئولیت خانم اسما سارانی اجرا شد. این برنامه‌ها به‌ویژه برای جوانان، خانواده‌ها و کارکنان نهادهای مختلف طراحی شده بود و هدف آن توانمندسازی افراد در شناسایی و مقابله با اخبار جعلی بود.
خانم اسما سارانی در این خصوص توضیح می‌دهد که با توجه به موقعیت خاص استان سیستان و بلوچستان و نیاز به آگاهی‌رسانی به اقشار مختلف، مجموعه برنامه‌های متنوعی در سال 1403 برگزار شد. یکی از مهم‌ترین برنامه‌ها، کارگاه‌های آموزشی اخبار جعلی بود که در ایام اعتکاف با همکاری دانشگاه و انجمن دانش‌آموزی برگزار گردید. در این کارگاه‌ها که در سه جلسه برگزار شد، مجموعاً 160 دانش‌آموز و دانشجو شرکت داشتند. هدف از این برنامه، آشنایی بیشتر با نحوه شناسایی اخبار جعلی و تأثیرات منفی آن بر آگاهی عمومی و فردی بود. خانم سارانی می‌گوید: “با توجه به اینکه دانش‌آموزان و دانشجویان نسل آینده کشور هستند، آموزش به آنها در زمینه شناسایی اخبار جعلی می‌تواند نقشی اساسی در مقابله با این معضل داشته باشد.”
در ادامه، کارگاه‌های دیگری نیز با هدف آگاهی‌بخشی به خانواده‌ها برگزار شد. این کارگاه‌ها برای خانواده‌های کارکنان ادارات مختلف استان برنامه‌ریزی شد و در طول سال 1403، آموزش‌های لازم به حدود 1000 نفر از اعضای خانواده‌ها ارائه گردید. خانم سارانی به اهمیت این برنامه اشاره می‌کند و بیان می‌دارد: “خانواده‌ها می‌توانند نقش بسیار مهمی در انتقال اطلاعات صحیح و مقابله با اخبار جعلی ایفا کنند. بنابراین، برای ما بسیار مهم بود که آنها را در این فرآیند آموزش دهیم.”
یکی دیگر از برنامه‌های مهمی که خانم سارانی بر آن تأکید می‌کند، برگزاری کارگاه‌های ویژه در خصوص کاربرد هوش مصنوعی در تولید اخبار جعلی بود. این کارگاه‌ها که با همکاری دانشگاه، آموزش و پرورش و استانداری برگزار شد، برای 800 نفر از جوانان و نوجوانان برگزار گردید. در این کارگاه‌ها، به شرکت‌کنندگان نحوه شناسایی اخبار جعلی تولید شده توسط هوش مصنوعی آموزش داده شد. خانم سارانی معتقد است که در دنیای امروز، فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی می‌توانند ابزارهایی قوی برای تولید اخبار جعلی باشند و در نتیجه باید افراد را به‌ویژه جوانان با این تهدیدات آشنا کرد.
در نهایت، یکی از برنامه‌های مهم دیگر، برگزاری نمایشگاه اخبار جعلی در دهه فجر بود. این نمایشگاه که در 30 جلسه برگزار شد و در آن حدود 1000 دانش‌آموز و دانشجو شرکت کردند، به معرفی انواع اخبار جعلی و روش‌های مقابله با آنها پرداخت. نمایشگاه اخبار جعلی، به گفته خانم سارانی، فرصتی مناسب برای آگاهی‌بخشی به نسل جوان و نشان دادن تأثیرات منفی این نوع اخبار بر جامعه بود.
خانم سارانی در خصوص تأثیر این برنامه‌ها بر جامعه می‌گوید: “بازخوردهایی که از شرکت‌کنندگان در این برنامه‌ها دریافت کردیم بسیار مثبت بوده و این نشان می‌دهد که مردم به‌ویژه جوانان و خانواده‌ها از این آموزش‌ها بهره‌برداری کرده‌اند. هدف اصلی ما ارتقاء آگاهی عمومی بود و خوشبختانه توانستیم تا حد زیادی در این زمینه موفق عمل کنیم.”
با توجه به نتایج مثبتی که از این برنامه‌ها به دست آمد، خانم سارانی و تیم وی امیدوارند که این نوع اقدامات در آینده نیز ادامه یابد و بتواند به‌عنوان یک مدل آموزشی در سایر مناطق کشور نیز پیاده‌سازی شود. خانم سارانی در پایان می‌گوید: “ما برنامه‌هایی برای گسترش این آموزش‌ها در سطح گسترده‌تر داریم و امیدواریم که با همکاری بیشتر نهادها و سازمان‌ها، توانسته باشیم گامی مؤثر در مقابله با اخبار جعلی برداریم.”
این اقدامات نشان‌دهنده اهمیت مقابله با اخبار جعلی و ضرورت آموزش و آگاهی‌بخشی به اقشار مختلف جامعه است. برنامه‌های اجرایی پویش ملی در استان سیستان و بلوچستان، به‌ویژه در سال 1403، نمونه‌ای از اقدامات موفق در راستای مقابله با این معضل جهانی است.
