تحریم‌ها علیه ایران: شکستی استراتژیک برای غرب
🔍 خلاصه خبر (الجزیره):
الجزیره در مقاله‌ای تحلیلی استدلال می‌کند که سیاست تحریم‌های گسترده غرب علیه ایران نه‌تنها به اهداف اعلام‌شده‌اش دست نیافته، بلکه نتیجه‌ای کاملاً معکوس به همراه داشته است. نویسنده معتقد است این تحریم‌ها، به‌جای تضعیف حاکمیت ایران، جامعه مدنی، طبقه متوسط و نیروهای میانه‌رو را از پا انداخته‌اند. به باور او، غرب با استفاده از «تحریم‌های کور» نه رفتار نظام را تغییر داده و نه باعث عقب‌نشینی در سیاست منطقه‌ای ایران شده، بلکه موجب شده تهران روابط خود با روسیه، چین و همسایگان آسیایی را گسترش دهد و از فشار غرب برای تقویت استقلال راهبردی خود بهره گیرد.
🕵️♂️️ فرامتن (زمینه پنهان):
• زمینه ژئوپلیتیکی: مقاله در شرایطی منتشر شده که فضای بین‌المللی شاهد بحث‌های جدی پیرامون اجرای مکانیسم اسنپ‌بک و بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران است. این احتمال باعث شده مجدداً پرسش از کارآمدی ابزار تحریم در محافل سیاسی غربی مطرح شود.
• هم‌زمانی با تشدید تنش‌های شرق–غرب: در سپتامبر ۲۰۲۵، جنگ اوکراین، افزایش نقش روسیه در خاورمیانه، و نزدیکی تهران–مسکو بستر مناسبی برای نقد سیاست تحریمی غرب فراهم کرده است.
• بازتعریف محورهای جهانی: مقاله در بستری نوشته شده که در آن، نظام بین‌الملل به سمت چندقطبی شدن پیش می‌رود؛ از این رو، الجزیره با برجسته‌سازی شکست تحریم‌ها، درواقع به تغییر توازن قدرت از غرب به شرق و جنوب جهانی اشاره دارد.
🎯 زیرمتن (اهداف پنهان):
• تضعیف مشروعیت راهبرد تحریم در گفتمان غربی: مقاله در پی آن است که سیاست‌گذاران اروپایی و آمریکایی را به بازاندیشی وادارد و بگوید که تداوم این مسیر نه تنها بی‌ثمر، بلکه پرهزینه است.
• تغییر معادله درون ایران: تحریم‌ها موجب تمرکز قدرت در دست نهادهای نظامی–امنیتی شده‌اند، زیرا اقتصاد غیررسمی و مسیرهای دورزدن تحریم عمدتاً از کانال‌های این نهادها عبور می‌کند. در نتیجه، همان نیروهایی که غرب قصد تضعیفشان را داشت، در موقعیت قوی‌تری قرار گرفته‌اند و طبقه متوسطی که روی آن حساب باز کرده بود تضعیف شده اند.
• پیشنهاد ضمنی برای دیپلماسی جدید: در لایه‌ای زیرین، مقاله تلویحاً راه جایگزین را نیز پیشنهاد می‌کند — ترکیب تعامل و فشار هدفمند به‌جای تحریم کور و گسترده.
• روایت اخلاقی – سیاسی: متن حاوی نقدی اخلاقی نیز هست: تحریم‌ها که به‌نام مردم اعمال شدند، بیش از همه بر همان مردم آسیب زده‌اند.
🌍 اثر بر مخاطبان:
• مخاطب غربی: مقاله احساس بی‌نتیجه بودن سیاست‌های کنونی را تقویت می‌کند و ممکن است به‌ویژه در اروپا بر گفتمان «بازنگری در تحریم‌ها» تأثیر بگذارد؛
• مخاطب ایرانی: پیام ضمنی این مقاله برای افکار عمومی ایران نوعی تأیید استقامت در برابر فشار غرب است؛ هرچند ممکن است در میان طبقه متوسط یادآور سنگینی بهای اقتصادی نیز باشد.
• مخاطب منطقه‌ای (خاورمیانه): کشورهای عربی، ترکیه و حتی اسرائیل ممکن است این تحلیل را نشانه‌ای از ناکارآمدی فشارهای آمریکا بر تهران بدانند و خود را برای واقعیت «ایرانِ مقاوم و پابرجا» در نظم جدید آماده‌تر کنند.
