نشست تحلیل سخنرانی ترامپ و قطبی‌سازی رسانه‌ای برگزار شد.
در نشستی تحلیلی با عنوان «ترامپ و بازنمایی قطب‌زایانه در رسانه»، استاد دکتر اصغری و دکتر کاشفی به بررسی ابعاد پنهان و پیامدهای رسانه‌ای سخنرانی اخیر دونالد ترامپ در عربستان پرداختند. این نشست در روز جمعه 26 اردیبهشت ماه 1404 و بصورت آنلاین برگزار گردید و تمرکز آن بر «چگونگی شکل‌گیری دوگانه‌ها و قطب‌بندی‌های عاطفی در بستر رسانه‌ای» بود.
سیاست جدید؛ رسانه به‌مثابه میدان قدرت
دکتر اصغری در آغاز نشست با تأکید بر اینکه «امر سیاسی در جهان جدید ذیل رسانه معنا پیدا می‌کند»، سخنرانی ترامپ را نه صرفاً یک پیام سیاسی، بلکه یک معرکه رسانه‌ای خواند که پیش از وقوع سفر، بازی افکار عمومی را آغاز کرده بود. به گفته وی، ترامپ پیش از ورود به منطقه، دستور کار رسانه‌ای خود را با جنجال‌سازی پیرامون واژه «خلیج» آغاز کرد و افکار عمومی را درگیر نام‌گذاری جغرافیایی ساخت که ریشه در غرور ملی دارد.
ترامپ؛ رئیس‌جمهوری در عصر پسا-حقیقت
در ادامه، دکتر کاشفی با طرح این نکته که «ترامپ نماد ارتباطات در جهان پسا-حقیقت است»، اظهار داشت که این سخنرانی بیش از آنکه بر واقعیت‌های عینی استوار باشد، بر «ایماژ»هایی تکیه داشت که احساسات را برمی‌انگیزد. او از عبارت «قطب‌بندی عاطفی» استفاده کرد تا شرح دهد چگونه ترامپ از مفاهیمی چون «بیابان تبدیل‌شده به بهشت» در عربستان در برابر «ایران ویران‌شده» بهره برد تا احساس خشم و حسرت را در مخاطب ایرانی برانگیزد.
رسانه، نه ابزار سیاست؛ بلکه خود سیاست
کاشفی همچنین بر عاملیت مستقل رسانه در ساختار قدرت جهانی تأکید کرد و بیان داشت که رسانه‌های امروز نه صرفاً بازتاب‌دهنده سیاست، بلکه خود بازیگر اصلی صحنه سیاست‌اند. او به نقش مؤثر رسانه‌ها در «مدیریت عواطف» از طریق تصویرسازی پرداخت و سخنرانی ترامپ را مصداقی از این پدیده دانست: خلق تصویری ایدئولوژیک از یک خاورمیانه مطلوب و مدرن به رهبری عربستان، در تقابل با تصویری فروپاشیده از ایران.
دوگانه‌های راهبردی در گفتمان ترامپ
دکتر اصغری در جمع‌بندی خود به تفکیک دوگانه‌های استراتژیک موجود در سخنرانی ترامپ پرداخت:
-
آبادانی عربستان در برابر خشکسالی ایران (نماد ناکارآمدی حکمرانی)
-
تکنولوژی در برابر انزوا (میوه تمدن غرب در عربستان)
-
اسلام معتدل در برابر اسلام افراطی (مشروعیت‌زدایی از ایران)
-
صلح‌دوستی عربستان در برابر تروریسم‌گرایی ایران
-
سرمایه‌پذیری در برابر سرمایه‌گریزی
این دوگانه‌ها، به تعبیر او، «خمیرمایه برندسازی رسانه‌ای برای عربستان» و «تثبیت موقعیت ایران به عنوان دیگری ترسناک» هستند.
نتیجه‌گیری: ایران، مخاطب پنهان سخنرانی ترامپ
در پایان نشست، دو استاد با تأکید بر اینکه جامعه هدف اصلی این سخنرانی افکار عمومی ایرانی بوده است، پیشنهاد کردند که در تحلیل و مواجهه با این گونه بازی‌های رسانه‌ای، به جای واکنش هیجانی، باید به سواد رسانه‌ای و ترمیم حافظه جمعی توجه کرد. همچنین استفاده از خطوط هویتی مشترک مانند نام «خلیج فارس» برای پاسخ‌های نرم و مؤثر رسانه‌ای، یکی از راهکارهای پیشنهادی این نشست بود.
