رویداد در یک نگاه:
اخبار جعلی در عصر پسا حقیقت عنوان چهارمین رویداد از سری رویدادهای ملی و سالانه سواد فضای مجازی است. هدف رویداد جاری این است که بتواند چارچوبی مناسب در خصوص شناخت رخداد های اجتماعی- رسانه ای مبتنی بر خبر جعلی ترسیم کند به گونه ای که بتوانیم باتوجه به پیچیدگی مسائل اجتماعی و پرهیز از تقلیل گرایی نقش رسانه و فضای مجازی در آن را مورد بررسی قرار دهیم
به منظور بهینه سازی این فرایند رویداددر دو سطح مقدماتی و پیشرفته آماده شده و در سه قالب مجازی، حضوری و آنلاین برگزار می شود
چرا این رویداد متفاوت است؟
این رویداد در سه حوزه موضوع، محتوا و قالب برگزاری، رویدادی نو در حوزه توانمندسازی کنشگران اجتماعی است که شاید بتوان گفت برخی از جنبه های آن برای اولین بار در کشور مورد توجه قرار گرفته است.
- ساحت موضوع
ناظر به مسایل اجتماعی و فرهنگی کشور و نسبت آن با فضای مجازی، مسئله اخبار جعلی در عصر پساحقیقت به عنوان موضوع محوری مورد توجه قرار گرفته به طوری که تلاش شده تا به دور از تقلیل گرایی و با نگاهی چند وجهی، به ابعاد این موضوع از جمله زمینه های شکل گیری، راهکار های پیشگیرانه و نحوه مواجهه با آن بپردازد.
این رویداد تلاش دارد مبتنی بر مباحث تئوریک و پایه ، نگاهی انضمامی و روشی به موضوع داشته باشد تا بتواند الگوی کنشگری مطلوبی برای مخاطبین به ارمغان آورد.
- ساحت محتوا
محتوای آموزشی این دوره در پنج محور :
تفکر انتقادی ، سواد خبری و خبر جعلی
بهزیستی دیجیتال و اخبار ناکارآمد
جامعه شبکه ای و تغییرات اجتماعی
زندگی در عصر پسا حقیقت
علوم شناختی ، مغز و پیام طراحی و آماده شده است.
پرداختن به خبر جعلی از منظر علوم اجتماعی، علوم شناختی،روانشناسی، علوم سیاسی و با نگاهی به مسایل ایران، از ویژگی مهم محتوایی این دوره آموزشی است.
- قالب و شیوه برگزاری
این دوره شامل دو بخش عمومی و بخش ویژه اعضای باشگاه زیست پلاس می باشد.
مرحله اول :
بخش عمومی دوره شامل 20 ساعت محتوای آموزشی آفلاین و نشست پرسش و پاسخ آنلاین با اساتید دوره بود که تابستان 1402 در سامانه آموزش مجازی آکادمی زیست پلاس برگزار شد. از مزایای دوره عمومی دریافت گواهی پایان دوره (پس از آزمون)، دستنامه های کاربردی و امکان عضویت در باشگاه زیست پلاس ( شبکه کنشگران سواد فضای مجازی ایران) و بهره‌مندی از برخی سرویس های آموزشی ، پژوهشی و تولیدات رسانه ای است.
مرحله دوم :
بخش دوم و ویژه این دوره مخصوص اعضای باشگاه زیست پلاس( شبکه کنشگران سواد فضای مجازی ایران) است که به صورت حضوری در تاریخ 29 آذر الی 1 دی ماه در تهران برگزار می شود. این بخش شامل 12 جلسه آموزشی به صورت سمیناری و کارگاهی با حضور اساتید و میهمانان برجسته علمی و آموزشی برنامه ریزی شده است. اعطای گواهی، دریافت کتاب و بسته های کمک آموزشی تدریس ویژه مربیان و امکان عضویت در کارگروه های تخصصی باشگاه زیست پلاس از مزایای بخش حضوری دوره است.
این بخش از دوره به صورت رایگان برای اعضای باشگاه زیست پلاس در دسترس است. سایر علاقه مندان در صورت داشتن رزومه علمی و عملی قوی، می توانند از طریق ثبت نام در باشگاه و گذراندن مصاحبه با شرایطی خاص در دوره حضوری حاضر شوند.
موضوعات محوری رویداد:
- تفکر انتقادی، سواد خبری و خبر جعلی
- بهزیستی دیجیتال و اخبار ناکارآمد
- جامعه شبکه ای و تغییرات اجتماعی
- زندگی در عصر پسا حقیقت
- علوم شناختی، مغز و پیام
- نقش آفرینان و دغدغه مندان مسائل فرهنگی-اجتماعی اعم از معلمان، اساتید دانشگاه، مبلیغن، مربیان، مشاوران
- فعالان حوزه رسانه و مطبوعات اعم از سردبیران، خبرنگاران و روزنامه نگاران
- پژوهشگران و دانشجویان حوزه علوم اجتماعی، علوم ارتباطات و رسانه، علوم سیاسی و…
- برنامه سازان، کارشناسان تلویزیونی، هنرمندان و تولیدکنندگان آثار هنری با رویکرد اجتماعی
برخی سرفصل های رویداد
- رویکرد علوم ارتباطات و رسانه:
- سواد خبری
- نظریات تاثیر پیام در رسانه
- مبانی خبر جعلی
- شخصی سازی اطلاعات
- سواد روایت
- رویکرد اجتماعی
- تغییرات سبد مصرف خبر
- رژیم مصرف خبر
- ارتباطات انسانی
- تغییرات نسلی در ایران و مصرف رسانه ای
- بهزیستی دیجیتال و اخبار ناکارآمد
- پسا حقیقت
- خبر در جامعه شبکه ای
- رویکرد شناختی/ تفکر نقاد:
- اقناع و پروپاگاندا
- مغالطات رسانه ای و خطاهای شناختی
- مغز و پیام
- جنگ شناختی، قوه خیال
- سواد روایت
آنچه درباره بخش پیشرفته و حضوری رویداد باید بدانیم:
بخش دوم این رویداد ویژه اعضای باشگاه زیست پلاس است که به صورت حضوری و متمرکز در پاییز 1402 در تهران و با دو رویکرد آموزش و هم افزایی- شبکه سازی، با حضور اساتید و میهمانان برجسته ملی برگزار می شود.
طرح ریزی اقدامات ترویجی در قالب پویش ملی مواجهه با خبر جعلی (اعم از برگزاری کارگاه، سمینار، همایش، برنامه تلویزیونی، تولیدات رسانه ای و..) توسط اعضای باشگاه زیست پلاس از اهداف این دوره است.
دریافت کتاب و بسته های کمک آموزشی تدریس ویژه مربیان و امکان عضویت در کارگروه های تخصصی باشگاه و حمایت از نقش‌آفرینی اجتماعی اعضاء در «پویش ملی مواجهه با اخبار جعلی»، از مزایای بخش حضوری رویداد است.
پویش ملی مواجهه با اخبار جعلی:
- مساله چیست؟
این عصر که در کلام اندیشمندان فرهنگ و ارتباطات، به «عصر پساحقیقت» ملقب شده است، عصری است که فراتر از صحت اخبار، به سرعت و دوست داشتنی بودن اخبار اهمیت داده شده است؛ و برنده بازار خبر ، رسانه‌ای است که اخبار سریع یا مورد علاقه مردم منتشر کند و نه لزوماً اخبار صحیح! در این بازار رسانه‌ای، نفع همگانی محلی از اعراب ندارد و سود دیده‌شدن و لایک گرفتن، بالاتر از هر مسئولیت اجتماعی است.
- راهکار ما:
ما باور داریم، «پویش ملی مواجهه با اخبار جعلی» بستری است برای اراده و خواست جمعی همه‌ی افرادی که می‌خواهند در مقابل سیل سریع اخبارغلط و جعلی، نقش آفرینی کنند و جامعه را از پیامد های آن مصون دارند. در این پویش با شناسایی و سازماندهی کنشگران اجتماعی از طریق برگزاری دوره‌ها و ارائه بسته‌های آموزشی، تولیدات رسانه ای و هم افزایی بین سازمانی سعی در ایجاد مشارکت ناظر به مسئولیت اجتماعی برای مواجهه با خبر جعلی داریم؛ ترسیم افق مشترک و همگانی منجر به ایجاد حساسیت نسبت به مقابله با اخبار جعلی در سطح جامعه می شود.
- هدف ما:
در این مسیر معتقدیم با تلاش فرهیختگان و کنشگران فرهنگی، اجتماعی و رسانه‌ای کشور می‌توانیم سواد فضای مجازی و فرهنگ کاربری مردم ایران را ارتقاء داده و «تفکر ذهن آگاه و نقادانه» را جایگزین “پذیرش بی چون و چرای اخبار” کنیم.
- گام‌های پیش روی این پویش با مشارکت سایر سازمان ها عبارتند از:
- برگزاری کارگاه ها و همایش های عمومی در سطح کشور با موضوعات :
عصر پسا حقیقت،شیوه های شناسایی خبر جعلی ، تفکر انتقادی ، تکنیک های اثرگذاری رسانه ها، مغالطات رسانه ای و….
- تولیدات رسانه ای با هدف انتشار در شبکه های اجتماعی در قالب های متنوع :
اینفوگرافی ، عکس نوشت ، ویدئو کلیپ، موشن گرافی و……
3) تولید و ساخت برنامه های رادیویی و تلویزیونی
4 ) آماده سازی بسته‌های ویژه کنشگری: در این پویش ملی بسته‌هایی برای تجهیز کنشگران مواجهه با اخبار جعلی تهیه شده است تا به واسطه‌ی استفاده از آنها آموزش مفاهیم با شیوه‌هایی نوین تسهیل شود.
این بسته ها شامل بسته تدریس و تولید محتوا برای کودک ، نوجوان ، دانشجویان ، اساتید دانشگاه و.. آماده شده است.
5) برگزاری دوره های تربیت راهنما در سطح استان های کشور
6) مسابقات و پویش های همگانی در فضای مجازی
- سازمان هایی که امکان همراهی در این پویش را دارند:
وزارت کشور، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت آموزش و پرورش،وزارت ورزش و جوانان، صدا و سیما ، سازمان تبلیغات اسلامی ، نهاد کتابخانه های عمومی کشور، کانون پرورش فکری کودک و نوجوان
