گزارش عملکرد واحد بانوان سازمان سراج استان اردبیل در پویش ملی مواجهه با خبر جعلی در سال 1403
در روزگاری که شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی روزمره مردم تبدیل شده‌اند، چالش «مواجهه با خبر جعلی» به یکی از تهدیدهای جدی برای سلامت فکری جامعه بدل شده است. نشر گسترده‌ی اطلاعات گمراه کننده نه‌تنها اعتماد عمومی را هدف می‌گیرد، بلکه در مواردی، باعث شکل‌گیری تصمیمات اشتباه در سطح فردی و اجتماعی می‌شود. در همین راستا، پویش ملی «مواجهه با خبر جعلی» توسط مرکز سواد فضای مجازی سازمان سراج در سال ۱۴۰۳ با هدف افزایش آگاهی در میان اقشار مختلف جامعه راه‌اندازی شد. در این میان، واحد بانوان سازمان سراج استان اردبیل با مدیریت خانم فاطمه قربانی‌آذر، فعالیت‌هایی هدفمند و گسترده‌ای را در سطح استان اجرا کرده است.
خانم فاطمه قربانی‌آذر که از فعالین فرهنگی در حوزه رسانه و آموزش بانوان در استان اردبیل به‌شمار می‌رود، با نگاهی جامع به موضوع، برنامه‌هایی متنوع را طراحی و اجرا کرده است که مخاطبان آن، طیف گسترده‌ای از دانش‌آموزان، والدین و بانوان استان را در بر می‌گیرد.
در بهمن‌ماه، دو جلسه قصه‌گویی با موضوع «خبر جعلی» برای ۵۰ نفر از دانش‌آموزان پایه دوم ابتدایی برگزار شد. این برنامه با هدف آموزش غیرمستقیم مفاهیم سواد فضای مجازی به کودکان و در قالب داستان‌پردازی طراحی شده بود. همچنین در همین ماه، کارگاه «سواد خبری» ویژه بانوان و با مشارکت بسیج جامعه زنان، برای ۶۰ نفر برگزار گردید. هدف این کارگاه، آگاه‌سازی بانوان نسبت به شیوه‌های انتشار و مقابله با اخبار نادرست در فضای مجازی بود.
در ایام اعتکاف نیز، دو کارگاه ویژه با همکاری ستاد مرکزی اعتکاف برگزار شد؛ یکی برای ۱۵۰ نفر از والدین و دیگری برای ۱۶۳ نفر از دانش‌آموزان. برگزاری این جلسات در فضای معنوی اعتکاف، بر تأثیرگذاری مفاهیم مطرح‌شده افزود و باعث افزایش مشارکت مخاطبان در بحث‌ها و تمرین‌های عملی شد.
از دیگر برنامه‌های شاخص، کارگاهی با مشارکت سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری اردبیل در آذرماه بود که با حضور ۲۰ نفر از اولیای دانش‌آموزان برگزار شد. این کارگاه به بررسی نمونه‌های واقعی از خبرهای جعلی و شیوه‌های راستی‌آزمایی آن‌ها پرداخت.
در ادامه، دو همایش بزرگ با عنوان «سواد فضای مجازی» در آذر و بهمن‌ماه، هر یک با حضور ۷۰۰ نفر از دانش‌آموزان و فرهنگیان برگزار شد. این همایش‌ها با مشارکت مدارس پیشران تحول شکل گرفتند.
اما شاید گسترده‌ترین فعالیت آموزشی واحد بانوان سراج اردبیل، برگزاری کارگاه‌های طرح «تمشک» در همکاری با سازمان دانش آموزی بود؛ در قالب این طرح، طی ۴۲ جلسه آموزشی در آذرماه، ۲۱۰۰ نفر از دانش‌آموزان تحت آموزش قرار گرفتند. تدریس این جلسات را خانم قربانی‌آذر به‌همراه خانم صدیقه جلالی بر عهده داشتند. محتوای این دوره‌ها شامل آشنایی با مفهوم خبر جعلی، تکنیک‌های تشخیص آن، و تمرین‌های عملی برای افزایش مهارت‌های تحلیل رسانه‌ای بود.
در همان ماه، کارگاهی ویژه برای ۲۸ نفر از دانش‌آموزان دختر مدرسه اندیشه، با مشارکت اداره کل آموزش و پرورش استان برگزار شد. همچنین، کارگاه دیگری برای ۳۰ نفر از والدین نیز در آذرماه برگزار شد که نقش خانواده در تربیت رسانه‌ای فرزندان را محور قرار داد.
خانم قربانی‌آذر معتقد است که جامعه امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند ارتقاء سواد فضای مجازی است. به باور او، هر فرد باید توانایی تشخیص محتوای صحیح از غلط را داشته باشد و بداند چگونه با موج‌های خبری در فضای مجازی برخورد کند. از دیدگاه ایشان، مقابله با خبر جعلی نه‌تنها یک ضرورت فرهنگی، بلکه مسئولیتی اجتماعی برای همه ماست.