گزارش عملکرد سازمان سراج استان آذربایجان غربی در پویش ملی مواجهه با خبر جعلی در سال 1403
در دنیایی که هر روز حجم انبوهی از اطلاعات از طریق شبکه‌های اجتماعی به دستمان می‌رسد، تشخیص راست از دروغ به چالشی بزرگ تبدیل شده است. اخبار جعلی این روزها نه تنها اعتماد عمومی را خدشه‌دار کرده، بلکه گاهی باعث تصمیمات اشتباه در زندگی روزمره مردم می‌شود. از انتخاب‌های درمانی نادرست تا تصمیمات مالی غلط، همه و همه میتوانند ریشه در باور به اخبار نادرست داشته باشند.
در همین راستا واحد برادران سازمان سراج در استان آذربایجان غربی در سال گذشته ذیل “پویش ملی مواجهه با اخبار جعلی“ برنامه‌های آموزشی متنوعی را برای گروه‌های مختلف جامعه اجرا کرده است. آقای میرمهدی سیدرضائی، مسئول دفتر استانی که خود خبرنگار و فعال رسانه‌ای با سابقه‌ای است، از تجربیات این طرح‌ها میگوید.
آموزش از پایه؛ شروع با کودکان و نوجوانان
سیدرضائی اولین گروه هدف را دانش‌آموزان معرفی می‌کند: “در ایام اعتکاف رجبیه، چهار جلسه آموزشی برای دانش‌آموزان برگزار کردیم. جالب بود ببینیم چطور نوجوانان با یادگیری تکنیک ساده و کاربردی، میتوانند ادعاهای عجیب در فضای مجازی را تحلیل کنند.”
او به برنامه‌های دهه فجر هم اشاره می‌کند: “سه جلسه کلاس سواد روایت برگزار شد. به بچه‌ها یاد دادیم چطور یک داستان یا خبر را از زوایای مختلف ببینند. این مهارتی است که در بزرگسالی هم به کارشان می‌آید.”
طلاب اهل سنت؛ گروه هدف مهم
یکی از برنامه‌های خاص این استان، برگزاری شش نشست آموزشی برای 240 طلبه اهل سنت بوده است. سیدرضائی توضیح میدهد: “در مناطق مختلف استان، با همکاری مراکز دینی، کارگاه‌هایی برگزار کردیم. هدف این بود که این عزیزان که خود مرجع اطلاعات دینی برای مردم هستند، بتوانند اخبار جعلی را تشخیص دهند.”
مربیان کانون پرورش فکری؛ حلقه واسط آموزش
آبان ماه سال گذشته، چهل مربی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در کارگاهی یک‌روزه شرکت کردند. “به این مربیان یاد دادیم چطور مفاهیم سواد مجازی را به زبان ساده به کودکان منتقل کنند. مثلاً با بازی و داستان میتوان به بچه‌ها فهماند که هر چیزی در فضای مجازی واقعی نیست.”
حتی نظامیان هم نیاز به آموزش دارند
سیدرضائی از برنامه متفاوت دیگری میگوید: “برای پرسنل قرارگاه امین سه جلسه آموزشی گذاشتیم. شاید عجیب به نظر برسد، اما این عزیزان هم مثل بقیه مردم در معرض اخبار جعلی قرار دارند. آموزش به آنها کمک می‌کند تصمیمات بهتری بگیرند.”
صدا و سیما؛ رسانه‌ای برای آگاهی بخشی عمومی
دو برنامه تلویزیونی در مهرماه گذشته از شبکه استانی پخش شد. “در این برنامه‌ها با کارشناسان مختلف درباره تأثیرات اخبار جعلی روی زندگی مردم صحبت کردیم. نکته جالب تماس‌های مردمی بعد از پخش برنامه بود که نشان می‌داد چقدر مردم به این موضوعات نیاز دارند.”
حرف آخر مسئول استان
سیدرضائی در پایان تأکید می‌کند: “مقابله با اخبار جعلی فقط وظیفه دولت یا رسانه‌ها نیست. هر کدام از ما باید مسئولیت آموزش خود و اطرافیانمان را بپذیریم. در استان ما، سعی کردیم این آموزش‌ها را به زبان هر گروه جامعه بیان کنیم. از کودک دبستانی تا طلبه و نظامی، همه به نوعی با این چالش روبه‌رو هستند.”
این گزارش نشان میدهد چگونه آموزش‌های ساده و کاربردی می‌تواند به مردم کمک کند در دریای اطلاعات امروز، مسیر درست را تشخیص دهند. تجربه آذربایجان غربی ثابت کرده که با زبان مناسب برای هر گروه سنی و اجتماعی، میتوان سواد رسانه‌ای را گسترش داد.