به گزارش مرکز مقابله با شایعات سایبری سازمان فضای مجازی سراج، با خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت ماه ۹۷، دولت وقت ایران، مذاکرات با دولت بایدن را برای احیای این توافق شروع کرد اما این مذاکرات پس از مدتی به دلیل انتخابات ریاست جمهوری ایران متوقف شد که با روی کار آمدن دولت جدید طرفین مجدداً در آذرماه سال گذشته بر سر یک میز نشستند. این در حالیست که دور جدید مذاکرات نیز در اسفندماه سال گذشته به دلایل متفاوتی از جمله مداخلات روسیه و البته درخواست ایران مبنی بر حذف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از لیست گروه های تروریستی دوباره به بن بست رسید.
این شرایط البته به دلیل گفتمان دولت سیزدهم مبنی بر توسعه دیپلماسی همسایگی و عدم نگاه صِرف به برجام، موجب شد تا دور جدیدی از سفرهای منطقه‌ای رئیس جمهور آغاز شود. در همین راستا پس از بن بست به وجود آمده حجت الاسلام رئیسی با سفر به قطر در چارچوب تحقق دیپلماسی همسایگی گام برداشت. این رویکرد ایران نسبت به قضایای برجام موجب تحرک بیشتر در مقامات اتحادیه اروپا شد تا جاییکه بیستم اردیبهشت ماه انریکه مورا، نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات احیای برجام سفری به ایران داشت که به اذعان بسیاری از کارشناسان و رسانه‌ها این سفر در چارچوب تلاش برای احیای برجام صورت گرفت.
ایجاد شایعه و ترور دو راهبرد برای سنگ‌اندازی در راه توافق
همزمان با تلاش‌های صورت گرفته برای احیای برجام، برخی اقدامات نشان می‌دهد تلاش‌هایی در جریان است که با مجموعه‌ای از اقدامات امنیتی و جاسوسی و همچنین ایجاد جوسازی و شایعه پراکنی، ایران را از حصول نهایی توافق دور سازد. که میتوان این تغییر و تحولات را در چند پرده تفسیر کرد.
پرده اول؛ انریکه مورا بازداشت می‌شود!
نخستین تلاش‌ها در راه احیای برجام به سفر انریکه مورا مربوط می‌شود. در همان زمان نشریه آمریکایی پولیتیکو خبر داد که حضور نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات در ایران موجب شکل گیری پیشرفت های جدیدی شده است. این در حالیست که هنوز این پیشرفت با حصول توافق فاصله دارد.
در این میان به نظر می‌رسد نقش بازیگران مختلف مانند اسرائیل (لابی صهوینیست) نیز در روند مذاکرات احیای برجام، بی تاثیر نبوده است؛ این مساله آنجایی خود را بیشتر نشان می‌دهد که انریکه مورا نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات احیای برجام، پس از مذاکرات در تهران در راه بازگشت به اروپا در فرودگاه آلمان بازداشت شد. وی پس از بازداشت در فرودگاه فرانکفورت در توییتی نوشت: «پلیس آلمان در فرودگاه فرانکفورت هنگامی که از تهران برمی‌گشتم و در مسیر بروکسل بودم، متوقفم کرد…. گذرنامه و گوشی‌هایم را گرفتند.»
در خصوص چک کردن مسافران در فرودگاه طبیعتاً با گذرنامه می‌شد این‌کار را انجام داد اما به نظر می‌رسد که عاملان بازداشت مورا تلاش داشتند از محتوای مذاکرات، اطلاع دقیق پیدا کنند و گمان می‌کردند که در موبایل وی اطلاعات خاصی از مذاکرات روزهای گذشته در تهران وجود داشته است.
پرده دوم؛ شایعه‌سازی از سفر امیر قطر به ایران
امیر قطر همزمان با سفر انریکه مورا، در راستای سیاست‌های منطقه‌ای خود که شامل تلاش برای ایجاد منطقه‌ای آرام در سال منتهی به جام جهانی بود، در ۲۲ اردیبهشت ماه به تهران سفر کرد. لازم به یادآوری است که امیر قطر در ژانویه گذشته به آمریکا نیز سفر کرده بود؛ اظهارات این مقام مسئولی قطری در سفر به آمریکا و ایران را میتوان در قالب احیای برجام تفسیر کرد. امیر قطر در این سفر با رهبر معظم انقلاب نیز دیدار کرد و پس از این سفر راهی کشورهای اتحادیه اروپا شد که میتوان با ردیابی سفرهای وی به تلاش برای تسهیل‌گری در احیای مذاکرات برجام پی برد.
اما ماجرای سنگ‌اندازی در احیای برجام چند روز پس از خروج امیر قطر از ایران رقم خورد و طی آن، نقل قول رهبر معظم انقلاب در دیدار با امیر قطر مبنی بر سازش با آمریکا به‌صورت گسترده‌ای در رسانه‌ها و به خصوص توئیتر و تلگرام مطرح شد. مبنای این نقل قول خبری بود که در آن با ارجاع به یک خبر شبکه الجزیره، درباره دیدار اخیر امیر قطر با رهبر معظم انقلاب اسلامی، این ترجمه از خبر مذکور دست به دست می‌شود که وزیر خارجه قطر گفته است رهبری ایران به هیئت قطری اعلام کرده که «آماده سازش درباره پرونده ایران است». در حالی که بررسی‌ها نشان می‌داد که این خبرسازی با ترجمه معیوب و شیطنت‌آمیز و با مقاصد سیاسی انجام شده است و کلمه «Compromise» که به‌طور همزمان معنای توافق و سازش و مصالحه را می‌داد، به‌صورت غرض‌آمیز به سازش ترجمه کردند تا این‌گونه القا کنند که ایران از خواسته‌های خود و به خصوص موضوع خروج سپاه از لیست تروریستی عقب‌نشینی کرده است.
پرده سوم؛ از ترور مدافع حرم تا خبر عدم خروج سپاه از لیست تروریستی
پس از انتشار خبر سفر سید ابراهیم رئیسی به عمان در روز شنبه ۳۱ اردیبهشت ماه برخی تحلیل‌ها حکایت از پیگیری مذاکرات وین در مسقط داشت؛ اما درست یک روز پس از اعلام سفر رئیسی در روز دوشنبه خبری تمام توجهات را به خود جلب کرد: «یکی از مدافعان حرم در تهران ترور شد».
در این حادثه تروریستی شهید حسن صیاد خدایاری به دست دو نفر در مقابل منزلش به شهادت رسید. مطمئناً متهم ردیف اول در این حادثه تروریستی رژیم صهیونیستی است اما این ترور از این نظر که برای اولین بار یک فرد غیر مرتبط با فعالیت هسته‌ای تهران ترور می‌شود قابل توجه است. پس از ترور شهید خدایاری، خبری از یک سایت غیر معتبر منتشر شد مبنی بر اینکه امیر قطر در مقامات ایران را متقاعد کرد که از موضوع خروج سپاه پاسدارن از لیست تروریستی عقب‌نشینی کند. این در حالی بود که این گزارش صرفاً یک تحلیل شخصی از فردی به نام ابراهیم ریحان بوده که به نظر می‌رسد مبنای سخن وی نیز همان خبر الجزیره بود که پیش از این در مورد آن صحبت شد.
جست و جوی نام ابراهیم ریحان نشان می‌دهد، این شخصیت دارای سوابق متعددی از مصاحبه با شبکه‌های سعودی علیه مقاومت و جمهوری اسلامی ایران است. همچنین اخبار سایت اساس مدیا نیز به‌طور کلی رویکردی ضد ایرانی داشته که با خبر جهت‌دار یاد شده همخوانی دارد.
پرده آخر؛ تلاش برای عدم احیای برجام و یا احیای برجام ضعیف
میتوان گفت سیبل هدف در دومینوی حوادث و شایعات ذکر شده در روزهای اخیر، دو هدف عمده را از سوی غربی‌ها و به خصوص آمریکا و اسرائیل دنبال می‌کند؛ اول اینکه یا برجام اجرا نمی‌شود و دوم آنکه یا آن‌گونه که ما می‌گوییم اجرا می‌شود.
در این خصوص به نظر می‌رسد بازرسی مدارک انریکه مورا در فرودگاه فرانکفورت آلمان آن هم توسط لابی صهیونیسم حاکی از آن است که دو سازمان موساد و سیا در تلاش‌اند با به دست آوردن اطلاعات جدید از سفر مورا به تهران، بتوانند از توافق یا دست‌کم توافقی که بیشترین امتیازات را به ایران می‌دهد، جلوگیری کنند؛ در این چارچوب، عملیاتی‌هایی نظیر تولید شایعاتی از جمله ترجمه معیوب و غرض‌ورزانه سایت الجزیره و همچنین برجسته کردن یک تحلیل شخصی در سایت غیر معتبر اساس مدیا، این فرضیه را تایید می‌کند که جریان امنیتی به همراه بلوک رسانه‌ای غرب از هیچ تلاشی برای عدم خروج سپاه پاسداران از لیست تروریستی آمریکا دریغ نمی‌کنند.
علاوه بر این ترور یکی از مدافعان حرم در تهران نیز نشان می دهد دلیل این کار به واکنش واداشتن سپاه پاسداران در جواب به این اقدام است که در نهایت جریان رسانه ای غرب بتواند از این مساله برداشت خود را کرده و به تعبیری واکنش احتمالی سپاه را بهانه ای برای عدم خروج از لیست تحریم ها کند. هرچند این دلایل نیز موجب عدم واکنش ایران در دکترین دفاعی خود، به این اقدام تروریستی نخواهد شد.
به گزارش مرکز مقابله با شایعات سایبری سازمان فضای مجازی سراج، در نهایت میتوان به این نتیجه رسید که تمام روایات، حکایت از تلاش سنگین در دو جبهه امنیتی و رسانه‌ای برای جلوگیری از خروج نام سپاه پاسداران از لیست (به‌زعم آمریکا) تروریستی دارد. تا بدین طریق بتواند یا از احیای برجام جلوگیری کند و یا دست‌کم این فعل و انفعلات موجب احیای توافقی شود که شامل کمترین امتیازدهی به ایران باشد.
